Toen in het voorjaar van 2009 het rapport over misbruik op Ierse scholen uitkwam, leek er in Duitsland en Nederland nog niets aan de hand. Dat is inmiddels veranderd.
Het is dus tijd om de conclusies uit mijn blog van toen nog eens tegen het licht te houden. De zaken konden in Ierland zo uit de hand lopen doordat het schoolsysteem verouderd was en de inspectie van de overheid faalde.
Ook het gebrek aan controle binnen de Kerk en de betrokken congregaties zelf speelde een rol en ook het gebrek aan vorming en opleiding van de religieuzen die in het onderwijs en het de hulpverlening aan kinderen werkzaam waren. Daarbij tekende ik toen aan dat al kort na 1950 een begin werd gemaakt met hervormingen van het religieuze leven.
In mijn conclusie van vorig jaar zat impliciet de constatering dat het alleen in Ierland uit de hand was gelopen. Dat klopt dus niet, maar verder onderzoek zal wel moeten uitwijzen in hoeverre de schandalen in Nederland en Duitsland qua omvang vergelijkbaar zijn. Dat maakt voor de individuele slachtoffers natuurlijk niets uit, maar het geeft wel antwoord op de vraag wat de oorzaak is: structurele misstanden of incidentele?
NRC Handelsblad en de Wereldomroep berichten vandaag dat er al in 1967 onderzoek is gedaan naar misbruik door Nederlandse Salesianen. Dat verbaast me niet: het past in de hervormingen die toen al binnen de meeste congregaties hier werden doorgevoerd. Alleen de transparantie ontbrak toen nog. Dat het hoofd van de Salesianen zelfs zijn secretaris er niet van op de hoogte stelde, verbaast me evenmin.
Wat mij wel verbaast, is dat de misstanden in Duitsland en Nederland niet al na de publicatie van het Ierse rapport naar boven kwamen. Het lijkt een op de manier waarop een hype uit de lucht komt vallen, maar een hype bevat voornamelijk gebakken lucht en dat is hier natuurlijk niet het geval. Eric van den Berg heeft over zichzelf versterkende processen bij de nieuwsproductie een interessante blog geschreven.
