In het artikel komen ook de godsdienstsocioloog Staf Hellemans, hoogleraar patristiek Paul van Geest en de filosoof Theo de Wit aan het woord. Algemene teneur is dat de rooms-katholieke Kerk zich gaat terugtrekken in haar eigen gelijk en zich afsluit voor de wereld. Net als mgr. Bär wijst De Wit op de kracht en de universaliteit van de katholieke moraal en de liturgie. Volgens hem wordt bijvoorbeeld al het waardevolle dat de katholieke kerk over de seksuele moraal te zeggen kan hebben aan het zicht onttrokken doordat zij alleen nog in geboden en verboden over seks spreekt.
Maar dat ligt niet aan de paus. Mgr. Bär wees in De Groene al op de invloed van curieleden die weigeren zich op te stellen als ‘partner van de moderniteit’. De Amerikaanse Vaticaan-kenner John L. Allen jr. benadrukt in zijn beschouwing over vijf jaar Benedictus XVI dat deze paus geen man is van verboden, maar juist benadrukt wat er wél mag. Maar het Vaticaan slaagt er maar niet in deze boodschap over te brengen.
In De Groene wordt ook weer het beeld opgeroepen van een Kerk die sinds 1968 in de achteruit staat. Maar wie goed kijkt ziet dat op talloze terreinen vooruitgang is geboekt. Maatregelen die als ‘het terugzetten van de klok’ worden beschouwd, verdienen die kwalificatie vaak niet. Dat bijvoorbeeld op liturgisch gebied ‘de teugels worden aangehaald’ zorgt er juist voor dat de universaliteit van de liturgie blijft bestaan. De zelfverzonnen tafelgebeden en credootjes die her en der in zwang zijn geraakt, dragen daar bepaald niet toe bij.
Ook Humo besteedt aandacht aan het jubileum van de paus. Het blad laat onder meer kerkjurist Rik Torfs aan het woord. Hij ziet een Watergate-schandaal in het Vaticaan. Door gedegen speurwerk van de pers leidde de ontdekking van een inbraak stap voor stap naar het aftreden van president Nixon. Zo ziet Torfs het misbruikschandaal ook steeds dichter bij de paus komen.
René Stockman, de superiore generale van de Broeders van Liefde laat echter zien dat deze vergelijking zo mank gaat dat ze voor geen meter loopt. De paus was destijds als aartsbisschop verantwoordelijk voor duizenden priesters. “Je kan als eindverantwoordelijke niet alles weten. Er zijn binnen mijn congregatie ook dingen die gebeuren en die ik pas achteraf heb vernomen.”
Dat is ook de mening van John Allen:
Ik denk dan men over honderd jaar op een meer positieve manier op hem zal terugkijken. Zijn geschriften zullen beklijven, deze schandalen niet of veel minder.
