zaterdag 6 juni 2009

Religie in het publieke domein

Vredig plaatste Rein Zunderdorp, voorzitter van het Humanistisch Verbond, zijn verbond naast de religies om samen in debat te gaan en de samenleving vooruit te helpen. Religies die hij zag als ‘een belangrijk stuk erfgoed’. Zo leek het symposium ‘Religie in het publieke domein’, dat het CDjA op zaterdag 6 juni organiseerde, met een sisser af te lopen. Religie mocht dus zelfs van het Humanistisch verbond een rol spelen in de publieke ruimte en hoefde zich dus niet achter de voordeur terug te trekken.

Zunderdorp had aan het eind van zijn bijdrage nog wel twee kritische kanttekeningen. Een daarvan was dat religie ‘geen rem mocht zijn op de moderniteit’. Bijvoorbeeld door te verbieden dat winkels op zondag open zijn en door embryoselectie en euthanasie te verbieden. Dat leek teveel op een christelijke sharia.

Zijn opponent Sophie van Bijsterveld, lid van de Eerste Kamer voor het CDA, tilde niet zo zwaar aan die opmerking. Ze was het er ‘niet helemaal mee eens’. Maar het publiek, voornamelijk bestaande uit CDA-jongeren, was het er helemaal niet mee eens. Een vragenstelster merkte op dat Zunderdorp met een beroep op de ‘moderniteit’ de christenen van het debat over veel wezenlijke onderwerpen had uitgesloten en kreeg massale bijval.

Gevolg was dat het slotdebat toch nog ergens over ging: over de vraag naar de beschermwaardigheid van het leven en de autonomie van de mens. Zunderdorp vond dat het humanisme mensen zelf de keuze laat om over te gaan tot euthanasie, abortus of embryoselectie. Daaruit bleek dat het kleine puntje dat hij nog aan het einde van zijn betoog noemde in feite een wezenlijk verschil uitmaakt. Humanisme en christendom liggen op een aantal punten ver uit elkaar en de christen-democratische jongeren verwachten van hun partij een duidelijk standpunt.

Dat bleek ook toen eerder op de dag CDA-Eerste Kamerlid Jan-Jacob van Dijk zijn gehoor niet helemaal leek te overtuigen. Voor een buitenstaander was de discussie niet helemaal te volgen omdat het over een stuk ging waarin de jongeren kennelijk hadden aangedrongen op een duidelijker christelijk profiel van het CDA en op een duidelijker houding tegenover de islam. Dat deed Afshin Ellian in zijn bijdrage trouwens ook en hij waarschuwde dat anders Geert Wilders met die discussie aan de haal zou gaan.

De reacties op Van Dijk en Zunderdorp waren de meest boeiende van het overigens inhoudelijk diepgaande symposium. De CDA-jongeren slaagden erin om discussie los te maken en wie weet heeft die discussie zijn weerslag op te partij. Ze hebben de verhouding tussen humanisme en christendom verhelderd: pas toen de verschillen duidelijk waren, kon er een discussie op gang komen. Consensus is mooi, maar een teveel kan dodelijk zijn voor het debat, zo bleek maar weer.