Het brood dat werd getoond – een zogeheten Fladenbrot – voldeed blijkbaar niet aan de voorschriften waaraan een hostie moet voldoen en ook aan een monstrans worden bepaalde eisen gesteld, als tenminste nog geldt wat er in mijn oude ‘Katholieke encyclopedie’ uit 1955 staat. De monstrans
bestaat uit een voet en een krans die de lunula bevat: een rechtstaande dubbele ring waarin de H. Hostie kan bevestigd worden. Monstrans en lunula moeten gewijd zijn; de lunula moet bovendien van goud of minstens verguld zijn; voor de monstrans is alleen een waardig materiaal voorgeschreven.
Eerlijk gezegd was mijn eerste indruk toen ik de foto zag er ook een van een bakker die net met een tang een stuk brood uit de oven heeft gehaald. Zou de miswijn ook per jerrycan worden aangevoerd, dacht ik nog even, maar dat veronderstelt kwade bedoelingen van degene die het ritueel uitvoerde. De website Kreuz.net, die zich tegen de Pius X-broederschap aanschurkt, spreekt van een parodie in het schandaalbisdom Linz waar een sacraments-parodie zou zijn opgevoerd.
Die uitspraken laat ik maar voor rekening van Kreuz.net, maar het bericht bevat verder wel interessante informatie. Deken Helmut Part, de man die de omstreden monstrans droeg, zou namelijk ook een van de dekens zijn die zich tegen de benoeming van Gerhard Wagner tot hulpbisschop van Linz had verzet. Wagner zou gezegd hebben dat de orkaan Katrina New Orleans verwoest heeft vanwege het losbandige leven van haar inwoners en homoseksualiteit zou volgens hem een ziekte zijn. Onder druk van protesten zag Wagner van zijn benoeming af.
Het lijkt erop dat degenen die achter Wagner stonden nu een gelegenheid zagen om terug te slaan. Bisschop Schwartz van Linz liet op de website van zijn bisdom weten dat er feitelijk niets is gebeurd wat niet door de beugel kon. Maar hij vindt ook dat een viering nooit aanstoot mag geven en dat deed deze viering wel. Hij weet dat er gebedsgroepen zijn die het Fladenbrot gebruiken, maar in onze cultuur is het nu eenmaal niet gebruikelijk om dit ook te doen bij het uitstelling van het H. Sacrament.
Wat de bedoelingen van deken Part waren, heb ik niet kunnen achterhalen, maar ik heb wel een vermoeden. Onder meer in kringen van de 8 mei-beweging kwam het voor dat tijdens vieringen brood werd gedeeld dat niet op een hostie leek. Blijkbaar is er in Oostenrijk een proces van polarisatie aan de gang. Enerzijds zijn er mensen die net als veertig jaar geleden in Nederland de liturgie meer tot haar essentie willen terugbrengen. Tijdens het Laatste Avondmaal zat het brood toch ook niet in een gouden broodtrommel? En daartegenover de mensen die vinden dat je straks het verschil tussen de eucharistie en een koffietafel niet meer ziet. De curieuze foto van de vreemde monstrans is dan geen incident, maar het topje van een ijsberg aan conflicten binnen de Oostenrijkse kerk.
