Aandacht voor religieus erfgoed

Wat doen we met leegstaande kloosters? De religieuzen zelf geven de voorkeur aan een herbestemming die aansluit bij het oorspronkelijke doel. Dus liever geen partycentrum in het oude klooster, maar wel een zorg- of een onderwijsinstelling.

Gisteren mocht ik in het kader van Schatten van Brabant meedenken over dit onderwerp. Opvallend was dat niet alleen de religieuzen zelf, maar ook investeerders belang hechten aan het behoud van de waarden die de religieuzen vertegenwoordigden.

In het gastenverblijf van de zusters Norbertinessen in Oosterhout kregen we een half uur om na te denken over manieren om het religieuze erfgoed in Noord-Brabant meer onder de aandacht te brengen. De zusters waren ook uitgenodigd. Ze stonden er een beetje aarzelend tegenover. Maar het gezelschap, dat voor een belangrijk deel uit kunstenaars bestond, bleek zeer geïnteresseerd in het leven en de ideeën van de zusters.

Opvallend was ook dat kunstenaars uit zichzelf al aan de slag zijn gegaan met religieuze thema’s als berouw en vergeving. Ze springen in het gat dat de secularisatie heeft achtergelaten.

Misschien wordt een van de ideeën wel gerealiseerd. De zusters stonden er open voor, al zijn er grenzen. Enkele jaren terug hadden ze een tv-ploeg over de vloer gehad die het bezoek van een mevrouw aan het klooster kwam opnemen. De dame in kwestie had zich in de dagen dat ze er verbleef alleen in de kerk van het klooster vertoond als er een camera in de buurt was. Op tv leek het alsof ze zich helemaal in het kloosterleven had gestort. Aan dat soort nep deden de zusters niet meer mee.

Na een half uur vatte de gesprekleider de bevindingen samen en trok conclusies. Zo gaat dat tegenwoordig: we willen snel resultaat zien. De zusters hebben dit waarschijnlijk met verbazing aangezien: zij die geloven haasten niet.

De woordvoerders van de aartsbisschop

Vandaag in De Standaard een interview met Hans Geybels, voormalig woordvoerder van kardinaal Danneels, en Eric de Beukelaer, woordvoerder a.i. van aartsbisschop Léonard. Enkele citaten:

Hans Geybels: “Ik denk dat Eric, met het pedofilieprobleem, nu echt ervaart dat de Vlaamse pers dubbel zo erg is als de Waalse.”
Eric de Beukelaer: “Niet dubbel zo erg, zeker drie keer zo erg.”

HG: “[Het imago van kardinaal Danneels] heeft een ferme deuk gekregen. Door lastercampagnes waarvoor iemand anders al lang een proces wegens laster en eerroof was begonnen.” (Geybels verwijst hiermee naar Rik Devillé die beweert dat Danneels al veel langer van de zaak-Vangheluwe en andere soortgelijke kwesties op de hoogte was).

EdB: “Het was kardinaal Danneels die zie dat we overstappen van een sociologische kerk naar een overtuigingskerk. Mensen worden katholiek omdat ze daarvoor gekozen hebben, niet omdat hun ouders dat waren. Monseigneur Léonard is vurig omdat hij overtuigd is.”
HG: “Monseigneur Léonard is een katalysator voor een evolutie die al langer bezig is, maar die onder hem een stuk sneller zal gaan.”

EdB: “Het blad Telemoustique had Léonard [enkele jaren geleden] verkeerd geciteerd en geschreven dat homoseksuelen abnormaal waren. Maar het enige wat Danneels zei was: ‘Waarom probeert u mijn vriend André Léonard tegen mij uit te spelen?’”
HG: “De kardinaal heeft zich nooit met zijn opvolging bemoeid. Nooit ofte nooit.”

Internet en individualisme

Discussie over het celibaat moet mogelijk zijn: dat element uit een interview met aartsbisschop Schick van Bamberg in Der Spiegel van 10 mei trok veel aandacht. Maar de aartsbisschop zei natuurlijk veel meer, onder meer over internet.

Op de vraag waarom de Kerk zich veel minder bezighoudt met de problemen in de wereld dan veertig jaar geleden antwoordde hij:

(...) we leven in een maatschappij die als geheel steeds beperkter wordt. Er is meer individualisering dan openheid onder de jeugd. Ik vraag me steeds af of het internet ons tegenover anderen werkelijk opener maakt of dat het ons eigenlijk niet eerder in onszelf opsluit.

Voor zover ik kan nagaan, twittert de aartsbisschop van Bamberg niet en heeft hij ook geen weblog. Maar het aartsbisdom heeft wel een uitvoerige en actuele website en zelfs een afdeling internetzielzorg. De interactiviteit beperkt zich weliswaar tot het sturen van e-mails, maar het aartsbisdom vindt het vooral een middel tot verkondiging:

Via internet kunnen ook mensen die van de Kerk verwijderd zijn begeleid en geadviseerd worden. Contacten kunnen anoniem en zonder verplichtingen tot stand komen.

Ben benieuwd wat specialisten op het gebied van internetspiritualiteit hiervan vinden.

Tertio bevestigt verweer De Beukelaere tegen De Morgen

De Belgische bisschoppen hebben de klacht over 87 priesters, die de ‘Vlaamse werkgroep mensenrechten in de kerk’ in 1999 indiende wel degelijk serieus behandeld. Dit in tegenstelling tot berichten in De Morgen. De woordvoerder van de bisschoppenconferentie, Erik De Beukelaere, had dit al eerder betoogd.

Het Vlaamse weekblad Tertio beschikt over de brief die de secretaris van de bisschoppenconferentie destijds schreef. Hierin is te lezen:

Om aan de klachten van slachtoffers, die u bereikten (…) een gepast gevolg te geven, zodat deze personen ook effectief kunnen geholpen worden en aan hun gewettigde vragen wordt tegemoet gekomen, vragen wij u nogmaals uitdrukkelijk deze personen rechtstreeks te verwijzen naar de bestaande contactpersonen.

Dit is de voorloper van de huidige commissie-Adriaenssens die dergelijke klachten behandelt.

Het ligt voor de hand dat de bisschoppen bereid blijven ieder persoon te ontvangen die zich in dit verband rechtstreeks tot hen wenst te richten.

Zo besluit het antwoord van de bisschoppen.

De Morgen versus De Beukelaer

Vandaag in De Morgen een uitgebreide reportage over meldingen van misbruik aan de Belgische bisschoppen die daar niets mee zouden hebben gedaan. In de weekendeditie van de krant had commentator Yves Desmet al de houding bekritiseerd van de Kerk die priesters beschouwt als mensen die tot een “superieure kaste” behoren en die daardoor geen verantwoording hoeven af te leggen.

Als voorbeeld werd het verhaal van Joël Devillet verteld, die jarenlang door een priester uit het bisdom Namen werd misbruikt. Hoewel ik er niet aan twijfel dat dit inderdaad is gebeurd, zijn er toch vraagtekens te plaatsen bij de bewering dat mgr. Léonard geprobeerd heeft de zaak toe te dekken toen hij nog bisschop van Namen was.

Dat nu juist dit geval als voorbeeld van inadequaat optreden werd voorgesteld ging de woordvoerder van de Belgische bisschoppenconferentie, Eric De Beukelaer, te ver, zoals hij liet merken in een reactie op het commentaar van Desmet die onder meer op kerknet.be werd gepubliceerd.

De Beukelaer heeft als woordvoerder van de Belgische bisschoppen er mede voor gezorgd dat de zaak rond bisschop Vangheluwe in alle openheid is behandeld en zoals uit zijn verweer blijkt, is hij de discussie met Joël Devillet nooit uit de weg gegaan.

De Morgen daarentegen wijst niet op wat er nu goed gaat, maar wat er in het verleden fout is gegaan. Pas als die rekeningen vereffend zijn, kan er een streep onder dit verleden gezet worden. Dat is terecht, maar het is niet terecht dat iemand als De Beukelaer kind van deze rekening wordt.