Pius XII goed of fout?

Eigenlijk zou ik me, ik heb niet voor niets geschiedenis gestudeerd, dezer dagen intensief bezig moeten houden met de rol van paus Pius XII tijdens de Tweede Wereldoorlog. Heeft hij nu talloze joden het leven gered of is hij nu juist mede schuldig aan de shoah?

Dat laatste is volgens mij niet het geval en daar blijf ik voorlopig bij. Natuurlijk zou ik me moeten verdiepen in de tegenargumenten die steeds weer worden aangevoerd, maar dit lijkt vooral op een herhaling van zetten. Er zijn nu eenmaal onderzoekers voor wie Pius XII per definitie fout was en die blijven graven naar bronnenmateriaal waarmee ze hun ideeën kunnen staven.

Toen ik geschiedenis studeerde sprak prof. Hans Blom, later directeur van het NIOD, zijn inaugurele rede uit waarin hij een einde maakte aan geschiedschrijving van de oorlog in goed-foutperspectief. De vraag of iemand goed of fout was, leidt niet tot een verklaring van wat er gebeurd is en geeft geen inzicht in de motieven van de personen die je onderzoekt. Dat heb ik destijds goed in mijn oren geknoopt en ook daarom laat ik de discussie over Pius XII voorlopig voor wat ze is: het geeft gewoon te weinig met geschiedschrijving te maken.