donderdag 29 april 2010

Dekte mgr. Léonard een misbruikschandaal toe?

Vandaag brengt De Morgen het verhaal van Joël Devillet, die tussen 1987 en 1991 werd misbruikt door pastoor Gilbert Hubermont van de parochie Flawinne in Belgisch Luxemburg. Léonard zou als bisschop van Namen geen maatregelen hebben genomen en zelfs zwijggeld betaald hebben aan Devillet.

In De Standaard ontkende de woordvoerder dat de zaak destijds is toegedekt. Hij verwees daarbij naar een uitspraak van de rechtbank in Namen uit 2009.

Over deze uitspraak verscheen in de Waalse krant La Dernière Heure op 19 februari 2009 een artikel. Hieruit blijkt dat de rechtbank de eis tot schadevergoeding afwees die Devillet had gevraagd omdat hij na drie jaar van het seminarie in Namen was gestuurd. De reden hiervoor was dat hij psychologisch niet geschikt was voor het priesterambt.

Uit dit artikel blijkt ook een andere gang van zaken rond het aangeven van het misbruik door pastoor Hubermont. Devillet zou er pas voor het eerst van hebben verteld in 1994, tijdens zijn eerste jaar op het seminarie. Hij maakte de feiten bekend aan zijn spirituaal. Daarop heeft de kerkelijke rechtbank van Namen een procedure tegen Hubermont gestart.

Het duurde vervolgens tot 2001 voordat Hubermont als priester moest opstappen. Toen ook werd op initiatief van Devillet de zaak voor de rechtbank gebracht.

Dat Devillet door Hubermont jarenlang is misbruikt, valt niet te betwijfelen. Wel wat er daarna volgens hem is gebeurd. Het verhaal van Devillet werd kort geleden ook gepubliceerd in de Zwitserse krant Le quotidien jurassien. Blogger Julien Gunzinger merkte op dat ten onrechte werd gesteld dat Léonard niets had gedaan en verwees naar het genoemde artikel uit La dernière heure. Devillet klaagde hem aan wegens smaad.

zondag 18 april 2010

Het eerste lustrum van paus Benedictus

Ook buiten de katholieke media heeft het feit dat Benedictus XVI nu vijf jaar paus is, enkele serieuze artikelen opgeleverd. De uitspraken van mgr. Bär in De Groene Amsterdammer kwamen al eerder naar buiten, onder meer via katholieknederland.nl

In het artikel komen ook de godsdienstsocioloog Staf Hellemans, hoogleraar patristiek Paul van Geest en de filosoof Theo de Wit aan het woord. Algemene teneur is dat de rooms-katholieke Kerk zich gaat terugtrekken in haar eigen gelijk en zich afsluit voor de wereld. Net als mgr. Bär wijst De Wit op de kracht en de universaliteit van de katholieke moraal en de liturgie. Volgens hem wordt bijvoorbeeld al het waardevolle dat de katholieke kerk over de seksuele moraal te zeggen kan hebben aan het zicht onttrokken doordat zij alleen nog in geboden en verboden over seks spreekt.

Maar dat ligt niet aan de paus. Mgr. Bär wees in De Groene al op de invloed van curieleden die weigeren zich op te stellen als ‘partner van de moderniteit’. De Amerikaanse Vaticaan-kenner John L. Allen jr. benadrukt in zijn beschouwing over vijf jaar Benedictus XVI dat deze paus geen man is van verboden, maar juist benadrukt wat er wél mag. Maar het Vaticaan slaagt er maar niet in deze boodschap over te brengen.

In De Groene wordt ook weer het beeld opgeroepen van een Kerk die sinds 1968 in de achteruit staat. Maar wie goed kijkt ziet dat op talloze terreinen vooruitgang is geboekt. Maatregelen die als ‘het terugzetten van de klok’ worden beschouwd, verdienen die kwalificatie vaak niet. Dat bijvoorbeeld op liturgisch gebied ‘de teugels worden aangehaald’ zorgt er juist voor dat de universaliteit van de liturgie blijft bestaan. De zelfverzonnen tafelgebeden en credootjes die her en der in zwang zijn geraakt, dragen daar bepaald niet toe bij.

Ook Humo besteedt aandacht aan het jubileum van de paus. Het blad laat onder meer kerkjurist Rik Torfs aan het woord. Hij ziet een Watergate-schandaal in het Vaticaan. Door gedegen speurwerk van de pers leidde de ontdekking van een inbraak stap voor stap naar het aftreden van president Nixon. Zo ziet Torfs het misbruikschandaal ook steeds dichter bij de paus komen.

René Stockman, de superiore generale van de Broeders van Liefde laat echter zien dat deze vergelijking zo mank gaat dat ze voor geen meter loopt. De paus was destijds als aartsbisschop verantwoordelijk voor duizenden priesters. “Je kan als eindverantwoordelijke niet alles weten. Er zijn binnen mijn congregatie ook dingen die gebeuren en die ik pas achteraf heb vernomen.”

Dat is ook de mening van John Allen:
Ik denk dan men over honderd jaar op een meer positieve manier op hem zal terugkijken. Zijn geschriften zullen beklijven, deze schandalen niet of veel minder.

woensdag 14 april 2010

De aarde draait rond de zon

Als reactie op het verband dat kardinaal Bertone legde tussen homoseksualiteit en pedofilie, heeft de woordvoerder van het Vaticaan nu gezegd dat kerkleiders geen algemene uitspraken doen over medische en psychologische zaken. Dat moeten ze overlaten aan deskundigen.

Vandaag in Trouw was er zo’n deskundige aan het woord:
Homoseksualiteit leidt niet tot pedofilie en pedoseksualiteit werd nooit beschouwd als een te genezen ziekte. Beide suggesties vanuit de rooms-katholieke kerk zijn onzinnig,
zegt seksuoloog Jacques van Lankveld van de Universiteit Maastricht in die krant.

Bertone zou weliswaar gezegd hebben dat zijn stelling door wetenschappelijk onderzoek wordt gestaafd, maar volgens Van Lankveld bestaan zulke onderzoeken niet.

Ik ben heel benieuwd op welk onderzoek de kardinaal zich baseert. Ik ken het niet en heb ook nog nooit zo’n onderzoek voorbij zien komen. Ik vind het een vreemde suggestie.

Hoe je ook over homoseksualiteit denkt als theoloog, je moet wel kennis hebben van wat de menswetenschappen daarover te zeggen hebben. Je kunt evenmin het feit negeren dat de aarde rond de zon draait.

maandag 12 april 2010

Wat zou Maria doen?

‘What would Jesus do?’. Een goede vraag, maar met name in Amerika is het een cliché geworden dat het een inkopper is voor allerlei grappenmakers: zou hij auto rijden en zo ja welk merk, zou sandalen dragen of in aandelen beleggen?

Het Amerikaanse weekblad Newsweek van 12 april heeft als - serieus - omslagverhaal ‘What would Mary do? How women can save the catholic church from its sins’. Wat Maria zou doen, wordt niet duidelijk uit het artikel, maar wel dat ‘geïsoleerde groepjes mannen vaak slechte dingen doen’. Zet er vrouwen bij en het probleem is opgelost.

De rol van de vrouw is binnen de Kerk sinds het ontstaan van het christendom steeds kleiner geworden. Daar is tijdens de twintigste eeuw verandering in gekomen. Andere kerkgenootschappen, zoals de Lutherse kerk, hebben vrouwen op leidende posities. De rooms-katholieke Kerk daarentegen, is nog steeds een gesloten mannenbolwerk dat krampachtig probeert de moderne tijd buiten te houden.

Mij lijkt het best denkbaar dat ook de rooms-katholieke Kerk op enig moment meer vrouwen op leidinggevende functies zal benoemen. Maar de aanleiding voor het artikel is het misbruikschandaal. En hiervoor is er een andere oplossing:

Het moet absoluut duidelijk zijn dat de kerk niets in de doofpot wil stoppen (...) We moeten ook consequent de mogelijkheid van doorverwijzing naar de burgerlijke rechtbank opperen. En ten slotte moeten we bij seminaristen en novicen strikter toezien op een gezond psychologisch evenwicht.

Het is niet Maria die dat zegt, maar gewoon een aartsbisschop: die van Mechelen-Brussel in het jongste nummer van Tertio.

maandag 5 april 2010

Verwarring in het Vaticaan

“De Heilige Stoel twittert en heeft een eigen kanaal op YouTube, maar denkt tegelijkertijd alleen verantwoording te hoeven afleggen tegenover God”. Dat schrijft de correspondent van Time in Rome, Jeff Israely, in het jongste nummer van dit blad. Dat maakt het uitzetten van een p.r.-strategie een heidens karwei, aldus Israely.

Hij sprak met een hooggeplaatste medewerker in het Vaticaan die nauwe contacten onderhield met de paus toen deze nog prefect van de congregatie voor de geloofsleer was. Volgens deze medewerker verspreidt zich ‘een gevoel van verwarring’ door de hele hiërarchie van de Kerk. “En de paus zelf is ook in verwarring. Je kunt het zien aan zijn gezicht. Hij is aangedaan en verdrietig.”

Israely constateert dat de huidige woordvoerder van het Vaticaan, pater Frederico Lombardi, veel minder contact heeft met de paus dan zijn voorganger Joaquín Navarro-Valls met paus Johannes Paulus II. De enige keer dat Lombardi over de crisis rond het misbruik heeft gesproken met de paus was op 20 maart, naar aanleiding van de brief aan de gelovigen in Ierland, zo zei hij tijdens een interview dat Israely met hem had.

Lombardi verklaarde verder dat hij niet direct aan de paus, maar aan kardinaal-staatssecretaris Tarcisio Bertone rapporteerde, de tweede man in het Vaticaan achter de paus. Dat zijn nu eenmaal de afspraken. Maar Bertone is nu juist een van degenen die in de publiciteit rond het misbruikschandaal een mediacampagne tegen de Kerk ziet.

En nu wordt weer overal bericht dat de paus het tijdens zijn zegen Urbi et Orbi het niet over het misbruikschandaal had, waarmee hem impliciet wordt verweten dat hij dat wel had moeten doen.

Het doet me een beetje denken aan de reactie van de Britse koningin Elisabeth op de dood van prinses Diana. Dat op de koninklijke paleizen de vlag niet halfstok ging, leidde tot massale verontwaardiging. Formeel had de koningin gelijk: Diana was geen lid meer van het koninklijk huis. Maar later gingen de vlaggen toch halfstok en sprak de koningin zelfs het volk toe over de dood van haar ex-schoondochter.

Die omslag was mede te danken aan de toenmalige Britse premier Tony Blair. Hij wist hoe je de publiciteit naar je hand kon zetten. Maar dankzij diezelfde Tony Blair kent iedereen het begrip ‘spin doctor’.

Misschien was het verstandig geweest als de paus het misbruikschandaal had genoemd. Maar aan de andere kant moet ik er niet aan denken dat hij al zijn uitspraken door een p.r.-figuur laat bewerken om zo goed mogelijk in de media te komen.